Phúc âm hôm nay là phần kết thúc việc Chúa kêu gọi một số môn đệ đầu tiên. Người đó là Nathanael quê tại Cana miền Galilê (Ga 21,2). Ông được Chúa kêu gọi làm môn đệ đồng thời với Philiphê là người dẫn mối cho Nathanael. Buổi đầu được giới thiệu, ông còn hồ nghi đôi chút vì cho rằng: “Nazareth có gì là tốt đâu” (c.46), vì thực sự Kinh Thánh Cựu ước chưa hề nói tới Nazareth một lần nào. Cho nên, khi nghe người bạn giới thiệu Chúa Giêsu quê Nazareth ông tỏ ra ngại ngùng. Nhưng khi cảm nghiệm được sự hiểu biết siêu nhiên đặc biệt của Chúa Giêsu về đời tư của ông thì ông đã nhận ra Chúa Giêsu là “Con Thiên Chúa” (c.49). Từ đó Nathanael là môn đệ của Chúa thực thụ.
Tên của Nathanael không có trong danh sách các tông đồ đoàn 12 người. Từ thế kỷ thứ IX, những người miền Syria và thế kỷ XII những người gốc Latinh đã đồng hóa Nathanael với Barthôlômêô là người có trong danh sách các tông đồ (Mc 10,3. Mc 3,18).
Nathanael đã cảm phục Chúa, đi theo Chúa vì thấy rằng Chúa biết về đời tư của ông, Chúa nói: “Ta đã thấy ngươi dưới bóng cây vả” (c.48). Đấy là một sự hiểu biết của một vị Thiên Chúa dành riêng cho đời ông. Trước khi ông đến gặp Chúa, Chúa đã biết ông ngồi dưới gốc cây vả. Chúa biết ông là một người “Công chính ngay thật” (c.47). Đó là hai cái biết, Nathanael ngạc nhiên hỏi lại Chúa: “Bởi đâu mà Ngài biết được vậy?” (c.48) Chúa quả quyết thêm: “Trước khi Philiphê gọi ngươi, Ta đã thấy ngươi dưới gốc cây vả” (c.48).
Cây vả, cây nho, cây ôliu là ba thứ cây quen thuộc của miền Do thái, được Kinh Thánh nhắc nhở nhiều lần. Người Do thái cấy cây vả bên những giàn nho để tạo khí ẩm. Quả cây vả này ăn mát lịm và cũng dùng pha chế để làm bánh Gâteau (1Sm 25,18). Xưa kia tiên tri Isaia đã khuyên nhủ vua Ezechias lấy tấm bánh quả vả đắp lên bệnh nhọt ung thư và được Thiên Chúa cho khỏi qua dấu hiệu bánh quả vả (2V 20,7).
Trong Tân ước, có hai lần cây vả được nhắc tới. Một lần Chúa chúc dữ cho cây vả không sinh hoa trái (Mc 11,12-14). Một lần nữa là Chúa nói không thể tìm quả vả nơi bụi gai (Mt 7,16).
Kiểu nói dưới bóng cây vả mang nhiều ý nghĩa:
Chỉ sự an bình an lạc, an cư lạc nghiệp (Mt 4,4), vui vẻ như kiểu thả sáo diều Việt Nam.
Bóng cây vả còn có ý nghĩa là để suy gẫm và việc học hỏi sách luật nữa. Hãy cho rằng trường hợp Nathanael dưới trướng cây vả là để học hỏi lề luật. Như vậy là ông đang cần mẫn đi tìm ý Thiên Chúa qua Kinh Thánh, cho nên ông được Chúa ca tụng là người rất mực ngay thẳng, không quanh co, gian lận, xảo trá (c.47). Việc ông suy nghĩ và học hỏi lề luật dẫn đưa ông tới gặp chính Đấng làm ra lề luật, mà chính ông đã tuyên xưng lòng tin qua câu: “Ngài là con Thiên Chúa, là Vua Israel” (c. 49).
Sự ngay thẳng của Nathanael mời gọi chúng ta hãy có một tấm lòng trung thực ngay chính như ông khi học hỏi lời Chúa. Cùng đích chóp đỉnh của Phúc âm, của lời Chúa là chính Chúa. Chúng ta đừng cắt nghĩa lời Chúa theo tư lợi ích kỷ hay dục vọng của lòng mình. Lời Chúa luôn là khuôn vàng thước ngọc, là đèn soi bước chân đi, là lời hằng sống (Ga 6,68). Như vậy đừng bao giờ làm bể thước đo đó, cũng đừng làm mờ bóng đèn đó, và tệ hơn nữa là tắt đèn đi gây bóng tối cho mình và người khác đang cần tới ánh sáng đó... để về với Thiên Chúa hằng sống.